Stichting Ammodo, Voor kunst, architectuur en wetenschap

Annemieke Aartsma-Rus heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan onderzoek naar de ziekte van Duchenne. Patiënten met deze ernstige erfelijke spierziekte missen het eiwit dystrofine, omdat de gencode hiervoor bij hen onleesbaar is. Mede dankzij het fundamentele pionierswerk van Aartsma-Rus is er inmiddels een exon skipping therapie beschikbaar in Amerika en Japan, die de genetische code weer leesbaar kan maken. Hierdoor kan het ziekteverloop van Duchenne worden vertraagd.

ammodo-science-award.org

Jacco van Rheenen ontwikkelde een baanbrekende vorm van microscopie, waardoor individuele cellen wekenlang gevolgd kunnen worden in een levend organisme. Deze nieuwe vorm van onderzoek levert waardevolle informatie op over het gedrag van, en de interactie tussen, cellen. Hij was bijvoorbeeld de eerste die het proces van uitzaaiende kanker heeft gefilmd.

www.ammodo-science-award.org

Lenneke Alink tilt met hoogwaardig experimenteel onderzoek het begrijpen van kindermishandeling naar een hoger niveau. Ze heeft een brede interesse in het onderwerp, en kijkt bijvoorbeeld naar de rol van chaos in het huishouden, maar ook naar die van het stresssysteem bij mishandeling en verwaarlozing. Haar werk brengt de oorzaken en gevolgen van dit vreselijke probleem in kaart – een belangrijke stap naar het oplossen ervan.

www.ammodo-science-award.org

Toby Kiers is geïnteresseerd in de interactie tussen planten en micro-organismen in de bodem. Tussen wortels en schimmels vindt namelijk levendige handel in voedingsstoffen plaats, die beschreven kan worden met economische theorie die eigenlijk bedoeld is voor menselijke markten. Haar originele aanpak levert nieuwe inzichten op in de evolutie van samenlevingsvormen in de natuur.

www.ammodo-science-award.org

Roshan Cools ontdekte dat medicijnen die invloed hebben op onze hersenen niet altijd hetzelfde effect hebben: een middel dat de concentratie verhoogt, kan de flexibiliteit van het brein juist verlagen. Voor een ander kunnen die effecten precies omgekeerd zijn. Cools zoekt naar breinmechanismen onder iets dat filosofen al eeuwen bezig houdt: de menselijke wilskracht. Roshan Cools is laureaat in de categorie Social Sciences van de Ammodo KNAW Award 2017.

Alicia Montoya ontdekte in 18e-eeuwse bibliotheekveilingcatalogi dat, in een tijd waarin de Verlichting het denken in Europa veranderde, religieuze boeken nog steeds de grootste bestsellers waren. Ze vraagt zich af wat buiten de intellectuele elite de impact van de filosofische omslag was op bredere lagen van de bevolking. Is de hegemonie van kennis en ratio misschien overschat? Alicia Montoya is een laureaat in de categorie Humanities van de Ammodo KNAW Award 2017.

Olivier Hekster corrigeerde het imago van voorheen als ‘gek’ geziene Romeinse keizers, zoals Nero, Caligula en Commodus, door te kijken naar hun gebruik van de massamedia van de antieke tijd: beeltenissen op munten, standbeelden en inscripties op gebouwen. Hoe probeerden de keizers met zulke communicatie hun macht in het enorme rijk te vestigen? Olivier Hekster is een laureaat in de categorie Humanities van de Ammodo KNAW Award 2017.

De onderzoeksgroep Guardians and Caretakers of the Genome van het Erasmus MC richt zich op de vraag hoe cellen in het lichaam DNA repareren. Uniek aan het team is dat zij dit reparatieproces bestuderen op verschillende niveaus van complexiteit: vanaf individuele moleculen tot complete fysiologische processen in de cel of patiënt. Hun fundamentele ontdekkingen kunnen de weg wijzen naar een betere bestrijding van verouderingsziektes en kanker.

ammodo-science-award.org

Ewout Frankema onderzoekt de historische wortels van de wereldwijde kloof tussen arm en rijk. Deze kloof is dramatisch gegroeid tussen 1750 en 1990, en sindsdien nauwelijks afgenomen. In zijn geïntegreerde historische benadering combineert hij onderzoek naar de ecologische en geografische condities waarbinnen agrarische samenlevingen zich ontwikkelen, met de door mensen vormgegeven economische, politieke en sociale verhoudingen.

www.ammodo-science-award.org

Teun Bousema ontrafelt de levenscyclus van Plasmodium falciparum, een dodelijke parasiet die via muggen de ziekte malaria veroorzaakt. Hij is vooral geïnteresseerd in hoe de parasiet vanaf een geïnfecteerd mens weer een nieuwe mug weet binnen te dringen, en ontdekte onder meer dat sommige mensen een immuunreactie vertonen die deze stap verhindert.

www.ammodo-science-award.org

Birte Forstmann bevindt zich op het snijvlak tussen enerzijds ons gedrag, en anderzijds de anatomie van onze hersenen. Hoe verhouden die zich tot elkaar, en welke mechanismen in het brein maken het mogelijk voor een mens om op zijn of haar omgeving te reageren? In haar onderzoek richt zij zich vooral op de subcortex, een grote structuur in het midden van de hersenen die een grote rol speelt bij de ziekte van Parkinson.

www.ammodo-science-award.org

Jeroen Geurts was een pionier bij het opsporen van moeilijk detecteerbare afwijkingen in de hersenen van MS-patiënten. Mede dankzij dat werk kwam hij tot een nieuwe theorie over de oorzaak van MS, één die fundamenteel afwijkt van de theorie die de meeste van zijn collega’s al vele jaren aanhangen. Jeroen Geurts is laureaat in de categorie Natural Sciences van de Ammodo KNAW Award 2017.

Eva van Rooij ontdekte als eerste dat microRNA-moleculen, nog maar recent ontdekte componenten van de levende cel, een rol spelen bij ziekten van het hart. Nu zoekt ze verder naar andere moleculaire mechanismen die onze hartcellen besturen. Zijn ze misschien zo te beïnvloeden dat schade aan hartcellen kan worden beperkt of zelfs hersteld? Eva van Rooij is laureaat in de categorie Biomedical Sciences van de Ammodo KNAW Award 2017.

Appy Sluijs ontdekte dat 56 miljoen jaar geleden, door een kettingreactie in de oceanen en de atmosfeer, het broeikaseffect op aarde hoog opliep. Bij de polen groeiden palmen en de noordelijke poolzee voelde aan als een subtropisch zwembad. Zou iets dergelijks nu weer kunnen gebeuren? Appy Sluijs is een laureaat in de categorie Natural Sciences van de Ammodo KNAW Award 2017.

Het team Social Educational Neuroscience Amsterdam (SENSA) van de Vrije Universiteit Amsterdam onderzoekt hoe je sociale cohesie bevordert. Met draagbare EEG-apparaten bestuderen zij ‘social mindfulness’ in de hersenen en het gedrag van kinderen en adolescenten. Zij proberen te begrijpen wat mensen beweegt om sociale keuzes te maken die positief uitpakken voor zowel anderen om hen heen, als voor toekomstige generaties en de natuur. Hun onderzoek kan mogelijk bijdragen aan een nóg socialere generatie.

Lees hier een interview uit 2023 met Lydia Krabbendam en Tieme Janssen van SENSA.

ammodo-science-award.org

Stephanie Wehner werkt aan een fundamentele uitdaging: ze onderzoekt hoe verstrengeling over lange afstanden gecreëerd kan worden, om vervolgens een kwantuminternet mogelijk te maken. Verstrengeling is een centraal concept in de kwantummechanica, wat veilige communicatie en supersnelle coördinatie mogelijk maakt. Dit wil ze nu realiseren in het geplande kwantumnetwerk rondom Delft.

www.ammodo-science-award.org

Nadine Akkerman beschreef onder meer de brievencorrespondentie van Elizabeth Stuart, verre voorouder van Queen Elizabeth, in niet eerder vertoond detail. Met haar innovatieve onderzoeksmethoden, zoals het gebruik van 3D-röntgenscanners om ongeopende brieven te kunnen lezen, is ze een voorloper in het ontdekken van de rol van vrouwen in de politiek en spionage van de zeventiende eeuw.

www.ammodo-science-award.org

Het Onderzoekscentrum Onderneming & Recht (OO&R) is een onderzoekscentrum van de Faculteit der Rechtsgeleerdheid van de Radboud Universiteit. In de periode 2018-2023 zal het project Insolventierecht in de internationale actualiteit worden uitgevoerd. Dit project bestaat uit vier met elkaar samenhangende onderzoeksvoorstellen:

1. De rol van de vennootschapsorganen en de ondernemingsraad rond insolventie in rechtsvergelijkend perspectief;
2. Alternatieve geschilbeslechting bij insolventie;
3. Gegevensbescherming en privacy in faillissementen; en
4. Herziening van het zekerhedenrecht.

De vier onderzoeksvoorstellen zullen ieder in de vorm van een promotieonderzoek worden uitgevoerd. De samenhang tussen deze onderzoeksvoorstellen is dat zij gemeen hebben dat zij in insolventieprocedures van groot belang zijn en een hoge actualiteitswaarde en maatschappelijke relevantie bezitten. Harmonisatie of uniformering in Europees verband is op deze terreinen ofwel wenselijk ofwel heeft recentelijk plaatsgevonden.

www.ru.nl

Eveline Crone ontdekte dat niet elk onderdeel van het menselijk brein zich tegelijk ontwikkelt. In de puberteit nemen hersenkernen voor emotie een voorsprong op die voor beheersing. Dat helpt ongeremd, risicovol en onverantwoord pubergedrag te verklaren. Hoe gebruikt het puberbrein de woelige fase om creatieve maar evenwichtige beslissingen te leren nemen? Eveline Crone is laureaat in de categorie Social Sciences van de Ammodo KNAW Award 2017.

Guido van der Werf onderzoekt hoeveel broeikasgassen er in de atmosfeer terecht komen door het afbranden van bossen, graslanden en veengebieden. Met hulp van modellen, satellietfoto’s en ‘drones’ brengt hij de bijdragen van branden, ontbossing en de uitbreiding van landbouwgrond op het broeikaseffect in kaart. Guido van der Werf is een laureaat in de categorie Natural Sciences van de Ammodo KNAW Award 2017.

In de legendarische science-fictionfilm Star Trek liet Kapitein Kirk zich door ingenieur ‘Scotty’ van ver weg in het universum terug naar huis ‘teleporteren’. Natuurkundigen zoals Ronald Hanson proberen iets te doen wat daar een beetje op lijkt. ‘Quantumteleportatie’, noemen ze het experiment waarin ze informatie overbrengen zonder gebruik te maken van geluid, licht of andere vormen van energie. Ronald Hanson is Natural Sciences laureaat van de Ammodo KNAW Award 2015.

ammodo-knaw-award.org